حُسنِ احسانِ حَسَن دیدم و مدهوش شدم۱
پس از آن، بادهٔ‌حُسنای‌حَسَن‌نوش شدم
باده‌ها آمده از کوثرِ حق، بی‌واسط
این‌چنین در نظرِ خویش فراموش شدم
چون که بیخود شدم از خود ز شرابِ حسنی۲
ترکِ «من» کردم و با یار هم‌آغوش شدم
یارِ من کیست؟ مگر آن که ز حُسنای حَسَن
دارد او بهره‌ای و از لبِ او نوش شدم
لبِ آن یارِ پری‌چهرهٔ بس نورانی
چون که بوسید مرا، مُردم و بیهوش شدم!
مُردم و نفْسِ پُر از تیرگی و تاریکی
مُرد و ز الطافِ خداوندْ همه هوش شدم
چه زمان بود؟ سحر بود خدایا یا شب
که سروش از دلِ غیب آمد و فَرنوش۳ شدم
رمضان بود، سحر بود که آمد سحرم!
من به یک بوسهٔ او زنده و آنوش۴ شدم
چون اَمُرداد۵ شدم از نفَسِ مَزدایی۶
روشن از عشق و در آتشکده خاموش شدم
فرّهِ ایزدی و فرِّ محمّد یک شد
پس از آن، از مَیِ وحدت همه مَی‌نوش شدم
چه مبارک‌سحری بود و چه فرخنده‌شبی۷
کاین‌چنین سوی خداوندِ خطاپوش شدم
باش تا دولتِ صبحت بدمد ای سالک
تا بگویی که بُدم خاک و طلاپوش شدم۸
▫️علی‌اکبر قزوینی
- و اندر حکایات یافتم که اعرابی‌ای از بادیه درآمد و او [امام حسن] بر در سرای خود نشسته بود اندر کوفه. اعرابی وی را دشنام داد و مادر و پدرش را. وی برخاست و گفت: «یا اعرابی، اگر گرسنه‌ای تا نانت آرند و یا تشنه‌ای تا آبت آرند، یا تو را چه رسیده است؟» و وی می‌گفت: «تو چنین، و مادر و پدرت چنین.» حسن رضی‌الله‌عنه فرمود تا یک بدرهٔ دینار بیرون آوردند و بدو دادند. و گفت: «یا اعرابی، معذور دار، که اندر خانهٔ ما بیش از این نمانده است والّا از تو دریغ نداریمی.» چون اعرابی این سخن بشنید، گفت: «أَشهد أَنّکَ ابنُ رسول اللّه…» و این صفتِ محقّقان مشایخ باشد رضوان‌الله علیهم که مدح و ذمّ خلایق به نزدیک ایشان یکسان شده باشد و به جفا متغیّر نشوند. (کشف‌المحجوب، علی ابن عثمان هجویری، به‌مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمود عابدی) ↩︎
- هم می‌توان حَسَنی خواند و هم حُسنا. ↩︎
- عقل فعال، هوشِ خدایگانی. ↩︎
- بی‌مرگ، جاوید، جاویدان. ↩︎
- بی‌مرگ و آسیب‌ندیدنی یا جاودانی. در دین زرتشتی، اَمُرداد امشاسپندی (فرشته‌ای، سروشی) است که نمایندهٔ بی‌مرگی و جاودانی یا مظهر ذات زوال‌ناپذیر اهورامزداست. ↩︎
- مزدا در اوستا به‌معنای دانای بی‌همتا و آفریدگار است. ↩︎
- مصرع از حافظ است در دیوان او، در غزلی با این مطلع: دوش وقتِ سَحَر از غُصّه نجاتم دادند. ↩︎
- سروده‌شده در روز میلاد مبارک امام حسن مجتبی (ع)، پانزدهم رمضان ۱۴۴۶، بیست و ششم اسفند ۱۴۰۳. منتشرشده در وب‌سایت بهار جان‌ها در روز میلاد مبارک حضرت فاطمهٔ معصومه (س) و آغاز دههٔ کرامت، که تا میلاد مبارک امام رضا (ع) ادامه دارد؛ یکم ذی‌القعدهٔ ۱۴۴۶، نهم اردیبهشت ۱۴۰۴. ↩︎